Avrupa Dayanışma Programı
Gönüllülük Programı

Gönüllülük, bireyin herhangi bir maddi beklenti taşımadan toplum yararına emek ortaya koymasıdır. Nesiller boyunca süregelen dayanışma kültüsünün doğal bir devamı olan bu anlayış, insanların kendi çevrelerine katkı sunarken aynı zamanda kendilerini tanımalarına, sorumluluk bilinci kazanmalarına ve yaşamı daha geniş bir perspektiften değerlendirmelerine yardımcı olur.

ESC çatısı altında yapılan gönüllülük faaliyetleri, gönüllüye doğrudan bir gelir sağlamasa da; başkalarıyla ortak bir amaç için çalışmak kişisel, sosyal, kültürel ve mesleki açıdan güçlü bir öğrenme süreci sunar. Gencin iletişim becerileri gelişir, yabancı dil kullanımı güçlenir, özgüveni artar ve farklı kültürlerle etkileşim kurma fırsatı doğar. Bu süreçte edinilen deneyimler, gelecekteki eğitim ve kariyer adımlarına da somut katkı sağlar.

18–30 yaş aralığındaki her genç, toplum yararına çalışan bir kuruluşun günlük faaliyetlerine katkı sunarak ESC gönüllülük projelerine katılabilir. Programda üç temel katılım yolu vardır:

1. Kısa Dönem Bireysel Gönüllülük
• Süre: 14–59 gün (seyahat günleri hariç)
• Genellikle ilk deneyimini yaşamak isteyen gençler için uygundur.
• Öğrenme çıktıları yoğun ve kısadır.

2. Uzun Dönem Bireysel Gönüllülük
• Süre: 60–366 gün (seyahat günleri hariç)
• Gönüllünün toplumla ve kurumla daha derin bağ kurmasını sağlar.
• Haftalık faaliyet süresi, ESC rehberine göre 30–38 saat arasında olmalıdır.

3. Ekip Gönüllülüğü (Volunteering Teams)
• 2–8 hafta süren uluslararası kısa dönem ekip çalışmalarını kapsar.
• Farklı ülkelerden gençlerin aynı amaç için bir araya geldiği dinamik bir yapı sunar.

Bu üç seçenek gençlere hem kendi kültürlerini paylaşma hem de Avrupa’daki güçlü dayanışma geleneğine katkıda bulunma fırsatı verir.

Bir ESC gönüllülük projesi dört temel aşamadan oluşur. Bu süreçlerin her biri, Avrupa’da uzun yıllardır sürdürülen gönüllülük geleneğinin düzenli, güvenli ve öğrenme odaklı devam etmesini sağlar. Tüm aşamalarda, Quality Label sahibi bir kuruluş sizi yönlendirir, rehberlik eder ve sürecin doğru ilerlemesinden sorumludur.

1. Planlama Aşaması
Bu aşama, sürecin temelini oluşturur.
Planlama, gönüllünün ne öğreneceğini, hangi görevlere katılacağını ve günlük sorumlulukların nasıl işleyeceğini netleştirmeyi amaçlar.

Bu aşamada:
• Görev tanımı ayrıntılı şekilde hazırlanır (belirsiz görev tanımı kabul edilemez).
• Kurum, gönüllünün hangi becerileri edineceğini açıkça tanımlar.
• Haftalık çalışma süresi 30–38 saat aralığında planlanır.
• Kurum, gönüllünün haklarını, izin günlerini ve güvenlik prosedürlerini açıkça bildirir.
• Gönüllü ile kuruluş arasında Activity Agreement (Faaliyet Anlaşması) hazırlanır.

Önemli: Gönüllü, çalışanların görevlerini üstlenemez; gönüllülük faaliyetleri destekleyici nitelikte olmalıdır.

2. Hazırlık Aşaması
Hazırlık dönemi, projenin sorunsuz başlaması için zorunlu adımları içerir. Bu aşama özellikle ESC rehberinde ayrıntılı düzenlenmiştir.

Bu aşamada gönüllü:
• Seyahat belgelerini hazırlamak için destek alır (vize, sigorta, oturum izni).
• Konaklama, ulaşım ve yaşam koşullarına ilişkin detayları öğrenir.
• Güvenlik, görev tanımı ve kurum içi kurallar konusunda bilgilendirilir.
• Kendisine bir mentor atanır.
• Dil desteğine ihtiyaç varsa OLS dil platformuna yönlendirilir.

Bu aşamada kuruluşun görevleri:
• Gönüllü için güvenli bir konaklama ayarlamak
• İlk gün oryantasyonu planlamak
• Mentorluk yapacak kişinin görevlendirilmesi
• Yerel kültür, riskler ve günlük yaşam konularında hazırlık yapmak

Önemli: Olması durumunda On-arrival Training’e (Ev sahibi ülkenin Ulusal Ajansı tarafından verilen eğitim) katılım zorunludur.

3. Uygulama Aşaması
Bu aşama gönüllülük deneyiminin merkezidir. Gönüllü görevlerini yürütürken aynı zamanda öğrenme sürecinin aktif bir parçasıdır.

Bu aşamada:
• Gönüllü, planlanan görevleri haftada 30–38 saat arasında yerine getirir.
• Haftada 2 gün izin, her ay 2 gün yıllık izin hakkı vardır.
• Mentor düzenli olarak gönüllüyü destekler.
• Kuruluş, gönüllünün güvenliğini ve fiziksel/psikolojik sağlığını gözetmekle yükümlüdür.
• Gönüllü, kültürel etkileşim, toplumsal katılım ve sosyal öğrenme süreçlerine aktif olarak katılır.
• Uzun dönem gönüllüler, program kapsamında düzenlenen Mid-term Evaluation toplantısına katılır.

Önemli: Gönüllüden kurum içi personel eksikliğini kapatması veya profesyonel sorumluluk yüklenmesi istenemez.

4. Takip (Değerlendirme) Aşaması
Bu aşama gönüllülük sürecinin sağlıklı şekilde tamamlanması ve edinilen deneyimlerin belgelenmesi için gereklidir.

Bu aşamada:
• Gönüllü, proje deneyimini değerlendirir.
• Kurum ve gönüllü birlikte kapanış toplantısı yapar.
• Çıkarılan dersler ve geliştirilen beceriler kaydedilir.
• Gönüllüye Youthpass sertifikası hazırlanır ve teslim edilir.
• Kuruluş, Ulusal Ajansı’na nihai rapor verir.

Önemli: Youthpass vermemek rehber ihlalidir.

Avrupa Dayanışma Programı’na katılmak isteyen her genç için belirlenmiş, net ve değişmeyen kurallar vardır. Bu kurallar, programın yıllardır sürdürdüğü düzenli, güvenli ve adil yapının temelini oluşturur. ESC’ye katılabilmek için aşağıdaki şartların tümünü karşılamanız gerekir:

1. Yaş Şartı
• Faaliyetin başladığı gün itibarıyla en az 18,
• En fazla 30 yaşında olmalısınız.

Önemli: ESC Portal’a 17 yaşından itibaren kayıt yapılabilir, ancak faaliyete başlamak için mutlaka 18 yaş tamamlanmış olmalıdır.

2. Yasal İkamet Şartı
Aşağıdaki durumlardan birindeyseniz programa katılabilirsiniz:
• ESC program ülkelerinden birinde yasal olarak ikamet ediyorsanız,
• Veya Avrupa Dayanışma Programı’nın kapsadığı üçüncü ülkelerde ikamet ediyorsanız ve bu ülkelerde Ulusal Ajans tarafından desteklenen bir kurumüzerinden başvuru yapıyorsanız.

Önemli: Turist vizesi, kısa süreli ziyaret veya geçici seyahat statüsü ESC gönüllülük faaliyetleri için geçerli ikamet sayılmaz.

3. ESC Portal Kaydı
• Programa katılmak için ESC Portalına kayıt zorunludur.
• Profil bilgileriniz güncel, doğru ve tercihen İngilizce olmalıdır.

Önemli: Portal kaydı olmayan gönüllü hiçbir faaliyete başlayamaz.

4. Uygun Kuruluş ile Çalışma Şartı
Her gönüllü:
• Quality Label – Host Role sahibi bir ev sahibi kurumla,
• Gerekliyse Quality Label – Support Role sahibi bir gönderen kurumla çalışmalıdır.

Önemli: Quality Label olmayan kurumlar proje yürütemez.

1. Europass CV Hazırlama
ESC projelerine başvuru yaparken ilk adım, düzenli ve anlaşılır bir CV hazırlamaktır. Europass formatı Avrupa genelinde yaygın olarak kullanıldığı için tercih edilir ve gönüllünün eğitim geçmişi, deneyimleri ve becerileri standart bir yapı içinde sunulmuş olur.
CV’nizi aşağıdaki bağlantı üzerinden kolayca oluşturabilirsiniz:
https://europa.eu/europass/en 

2. Motivasyon Mektubu Yazma
Gönüllülük projelerinde motivasyon mektubu, kendinizi doğru ifade edebilmeniz açısından büyük önem taşır. CV deneyimlerinizi gösterir; motivasyon mektubu ise sizi tanıtır. Mektupta kim olduğunuzu, eğitiminizi, güncel yaşamınızı, ilgi alanlarınızı ve gönüllülük için taşıdığınız motivasyonu anlatmanız beklenir. Ayrıca geçmiş gönüllülük deneyimleriniz, sosyal katkılarınız ve bu programdan beklentileriniz mutlaka yer almalıdır.

Son bölümde iki soruya net cevap vermeniz beklenir:
• Bu programa neden katılmak istiyorum?
• Bu programa ne katabilirim?

Dikkat edilmesi gerekenler:
• Aynı mektubu tüm projelere göndermeyin.
• Mektubu Türkçe değil, proje dilinde hazırlayın (genellikle İngilizce).
• Metni gereksiz uzatmayın; bir sayfa yeterlidir.
• Göndermeden önce hem CV’nizi hem mektubunuzu mutlaka kontrol edin.

3. Bir Gönderen Kuruluş Bulma
ESC gönüllülük projelerinde gönderen kuruluşun rolü hem hazırlık sürecinde hem de faaliyet boyunca çok önemlidir. Gönderen kuruluş; belgeler, sigorta süreçleri, eğitimler ve kişisel destek konularında size rehberlik eder. Mozaik Derneği gönderen kuruluşunuz olabilir; fakat şehirlerinizde Quality Label – Support Role sahibi başka kuruluşlar varsa onlarla da çalışabilirsiniz.
Uygun kuruluş listesine buradan ulaşabilirsiniz: https://youth.europa.eu/volunteering/organisations_en 

4. Bir Proje Bulma
Proje bulmanın iki yolu vardır.

Birinci yol: Mevcut iş birliklerimiz veya partner kuruluşlarımız aracılığıyla açılan fırsatlara başvurmak. Bu projelerde yeşil pasaport gibi bir zorunluluk yoktur. Ancak faaliyet tarihleri veya ülke koşulları nedeniyle süreç kısa olabilir; bu nedenle hazırlığı iyi planlamak gerekir.

İkinci yol: Avrupa Gençlik Portalı üzerinden profil oluşturarak ESC bölümündeki projelere doğrudan başvurmak. Portal, yüzlerce projenin yer aldığı resmi bir veritabanıdır. Profiliniz uygun bulunduğunda kurumlar da sizinle iletişime geçebilir.
Portal linki: https://europa.eu/youth/solidarity_en 

Önemli: Hangi yöntem tercih edilirse edilsin, Portal’a kayıt olmak zorunludur.

5. Yurtdışına Hazırlık ve Eğitim Süreci
Bir projeye kabul edildiğinizde, faaliyete başlamadan önce ulusal ajansınız tarafından verilen ayrılış öncesi eğitim (pre-departure training) sürecine katılırsınız. Bu eğitim çevrim içi veya yüz yüze olabilir ve gönüllülük sürecinde dikkat etmeniz gereken temel sorumlulukları, güvenlik konularını ve kültürel hazırlığı içerir.

Bu aşamadan sonra ev sahibi kuruluşunuz tarafından planlanan oryantasyonla birlikte gönüllülük yolculuğunuz resmen başlar.

Avrupa Dayanışma Programı’na başvurmak için izlenen yol nettir ve uzun yıllardır aynı düzen içinde uygulanmaktadır. Süreç şu dört temel adımdan oluşur:

1. ESC Portalına Kayıt Olun
Başvurunun ilk ve zorunlu adımı, Avrupa Gençlik Portalı üzerinden ESC Portalına kayıt olmaktır:
https://youth.europa.eu/solidarity_en 

Bu platform, gönüllüler ile kuruluşları bir araya getiren resmi sistemdir. Profilinizi oluşturduktan sonra ilgi alanlarınıza, becerilerinize ve hedeflerinize uygun projeleri görüntüleyebilir, başvuru yapabilir veya kuruluşların sizinle iletişime geçmesini sağlayabilirsiniz.

Önemli: Portal kaydı olmadan hiçbir gönüllü faaliyeti başlatılamaz.

2. Profilinizi Güçlendirin
• İngilizce veya proje diliyle yazılmış bir profil
• Güncel bir Europass CV
• Kısa ama etkili bir motivasyon metni

Bu adımlar, projelerin sizi değerlendirme sürecinde belirleyici rol oynar.

3. Uygun Kuruluşlarla İletişim Kurun
Kalite etiketi (Quality Label) sahibi kurumlar projeler açtığında gönüllülere ulaşır veya gönüllüler bu kurumlara doğrudan başvuru yapabilir.
Daha az imkâna sahip gençler, başvuru sürecinde destek rolü (support role) üstlenen kuruluşlardan rehberlik alabilir.

Önemli: Gönderen ya da ev sahibi kurumun Quality Label’ı yoksa süreç ilerlemez.

4. Projeye Başvurun ve Süreci Takip Edin
Başvurunuz değerlendirildikten sonra kurum sizinle iletişime geçer. Uygun bulunmanız durumunda faaliyet anlaşması hazırlanır ve hazırlık aşaması başlar.

Bu konu ESC 2025 rehberinde kesin limitlerle açıklanmıştır. Kurallar şöyledir:

1. Bireysel Gönüllülük İçin Kesin Limit:
Bir genç ESC’de toplam 12 ay bireysel gönüllülük yapabilir. Bu süre ömür boyudur ve değişmez.

Durumlar:
• Daha önce kısa dönem (14–59 gün) yaptıysanız →
Kalan süre: 12 aydan kısa dönem süresi düşülerek hesaplanır.

Örnek:
40 gün kısa dönem yaptınız → 12 ay = 365 gün
365 - 40 = 325 gün daha gönüllülük yapabilirsiniz.
• Daha önce uzun dönem yaptıysanız → tekrar uzun dönem yapılamaz (maksimum sınır 12 ay).

Önemli: 12 ay sınırı aşılamaz. Hiçbir istisnası yoktur. (Kaynak: ESC Guide 2025)

2. Ekip Gönüllülüğünde (Volunteering Teams) Limit Yok:
Bir genç, ekip gönüllülüğü projelerine birden fazla kez katılabilir.
Bu faaliyetler 12 aylık bireysel gönüllülük kotasından düşülmez.

Önemli: Aynı ekip projesine iki kez katılım mümkün değildir, ama farklı ekip projelerine sınırsız katılım mümkündür.

3. Aynı Anda Birden Fazla Projeye Katılamazsınız
Bir gönüllü aynı dönemde iki ESC projesinde yer alamaz.

1. Seyahat Desteği
ESC, gönüllünün ikamet ettiği adresten faaliyet şehrine yapacağı gidiş–dönüş yolculuğunu destekler. Bu destek, gerçek fatura üzerinden değil, iki nokta arasındaki mesafenin hesaplanmasıyla belirlenen sabit birim maliyetler üzerinden karşılanır. Rehberde tanımlanan mesafe bantları uygulanır; bu nedenle herkes için adil ve standart bir mali yapı sağlanır. Seyahat planı gönüllüye önceden bildirilir ve bütçe aşımı olması hâlinde yalnızca aşan kısım gönüllü tarafından karşılanabilir.

2. Cep Harçlığı
Her gönüllüye faaliyet süresince günlük bir cep harçlığı verilir. Bu tutar, faaliyet ülkesine göre belirlenen resmi günlük birim maliyetlere dayanır ve gönüllünün kişisel harcamalarını karşılamasına destek olur. Cep harçlığı gönüllünün hakkıdır; kesinti yapılamaz ve bir başka bütçe kalemiyle değiştirilmez.

3. Yemek Desteği
Program, gönüllünün yemek ihtiyacının karşılanması için günlük yemek desteği sağlar. Ülkeden ülkeye değişen birim maliyetlerle belirlenen bu destek, gönüllülere doğrudan ödenebilir veya ev sahibi kuruluş tarafından yemek hizmeti sağlanabilir. Kurumun yemek sağlarım taahhüdü varsa, bütçe gönüllüye değil kuruma aktarılır.

4. Dil Öğrenme Desteği
Gönüllünün faaliyet diline uyum sağlaması için dil öğrenme desteği sunulur. Bu destek çoğunlukla ESC’nin ücretsiz Online Language Support (OLS) sistemi üzerinden sağlanır; gerek görüldüğünde ek materyaller veya tamamlayıcı eğitimler de bütçeden karşılanabilir. Dil desteğinin amacı, gönüllünün kültürel ve sosyal ortama daha kolay uyum sağlamasını desteklemektir.

Bir ESC gönüllülük projesine katılmadan önce bilmeniz gereken bazı temel noktalar vardır. Bu hususlar, yıllardır Avrupa’da oluşturulan gönüllülük kültüsünün güvenli, düzenli ve herkes için eşit biçimde işlemesini sağlayan çerçeveyi oluşturur.

Gönüllülüğe başlamadan önce temel dil becerilerinizi geliştirmek, hem günlük yaşamda hem de görevlerde kendinizi daha rahat ifade etmenizi sağlar. ESC, bunun için size ücretsiz Online Language Support (OLS) sistemi üzerinden çevrim içi dil desteği sunar; ihtiyaç hâlinde ev sahibi veya gönderen kuruluş ek yönlendirme de yapabilir. Gönüllülük faaliyeti tamamlandığında, süreç boyunca kazandığınız yetkinlikleri belgeleyen Youthpass sertifikası düzenlenir ve size teslim edilir.

Program kapsamında katılımcılardan hiçbir şekilde ücret talep edilemez. Kayıt, başvuru, danışmanlık veya benzeri hiçbir işlem için ücret ödenmez; böyle bir talep rehber ihlali sayılır ve şikâyete konu olur. Ancak vize, seyahat veya konaklama gibi kalemlerde programın belirlediği birim maliyetleri aşan masraflar oluşursa, rehber gereği yalnızca aşan kısımkatılımcı tarafından karşılanabilir. Kuruluşlar, bu bütçe limitlerini baştan açıkça bildirmekle yükümlüdür.

Cross-border (yurt dışı) gönüllülüklerde tüm katılımcılar Henner üzerinden sağlanan Avrupa Dayanışma Programı sigortasına otomatik olarak kayıt edilir. Bu sigorta; sağlık, kaza, acil durum, sorumluluk ve faaliyet süresince ihtiyaç duyulabilecek tamamlayıcı güvence alanlarını kapsar. Sigorta, faaliyetin süresi boyunca ve dönüşten sonra belirlenen ek dönem içinde geçerlidir. Kuruluşlar ayrıca güvenli konaklama, mentorluk, çalışma ortamı, kriz yönetimi bilgilendirmesi ve gerekli tüm idari destekleri sağlamakla yükümlüdür.

ESC gönüllülüğü profesyonel bir iş ya da staj değildir; toplum yararı için yapılan, eğitim ve öğrenme boyutu güçlü bir dayanışma faaliyetidir. Bu nedenle gönüllülerin işgücü açığını kapatacak şekilde konumlandırılması veya profesyonel personelin yerine çalıştırılması rehberde açıkça yasaktır.